Estoński CIT w wersji obowiązującej do końca 2021 r. był ewidentnym falstartem. Przemawia za tym już choćby niewielkie zainteresowanie podatników tą formą opodatkowania. Ministerstwo Finansów w ramach Polskiego Ładu proponuje jednak reset i nowe otwarcie. Jednym z jego elementów będzie ograniczenie barier wejścia do systemu estońskiego.
Ryczałt od dochodów spółek po 1 stycznia 2022 r. będzie stanowił realną alternatywę dla „standardowego” sposobu rozliczania zobowiązań podatkowych w spółkach. Przede wszystkim Polski Ład znacząco upraszcza estoński CIT, likwidując znaczną część warunków koniecznych do wejścia i funkcjonowania w tym reżimie opodatkowania. Więcej na temat nowej odsłony systemu estońskiego w naszym poprzednim tekście „Estoński CIT w Polsce. Tym razem naprawdę warto go rozważyć”.
Zmiany nie ominęły też kwestii wejścia do systemu. Co prawda związany z tym podatek nadal może wystąpić, ale ustawodawca przewidział także możliwość jego wygaszenia lub rozłożenia w czasie.
Jak jest…
Do końca roku, chcąc przejść na estoński CIT, spółka zobowiązana jest zapłacić „podatek na wejściu”, na który składają się:
- różnice przejściowe, wynikające z odmiennego momentu ujmowania przychodów i kosztów dla celów podatkowych i rachunkowych (z wyłączeniem przychodów wymienionych w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT oraz tzw. NKUP–ów),
- dochód z przekształcenia – jeśli pierwszy rok podatkowy po przekształceniu jest jednocześnie pierwszym rokiem opodatkowania estońskim CIT – przy czym należy wskazać, że dochód z przekształcenia ustala się jako nadwyżkę wartości rynkowej składników majątku na dzień przekształcenia nad ich wartością podatkową.
Różnice przejściowe oraz dochód z przekształcenia podlegają uwzględnieniu w kalkulacji CIT i są opodatkowane stawką 19%. W przypadku ich znacznego wpływu na wysokość zobowiązania podatkowego, możliwa jest ratalna zapłata podatku – spółka ma na to 3 lata, licząc od końca ostatniego roku podatkowego opodatkowanego na zasadach ogólnych.
…i jak będzie
Wejście w system estoński w rzeczywistości podatkowej ukształtowanej przez Polski Ład będzie wyglądało inaczej. Spółka nie będzie już musiała uwzględniać w rachunku podatkowym ostatniego roku przed przejściem na estoński CIT różnić przejściowych i dochodu z przekształcenia. W zamian za to zobowiązana będzie wykazać je w deklaracji podatkowej. Nie oznacza to jednak automatycznie, że podatek będzie należny.
Ustawodawca, chcąc zachęcić podatników do długotrwałego przejścia na estoński CIT, przewiduje wygaszenie zobowiązania podatkowego z tytułu różnic przejściowych w całości, jeśli spółka pozostanie na ryczałcie przez co najmniej 4 lata. W przeciwnym razie, należny podatek trzeba będzie zapłacić z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Ustawodawca, chcąc zachęcić podatników do długotrwałego przejścia na estoński CIT, przewiduje wygaszenie zobowiązania podatkowego z tytułu różnic przejściowych w całości, jeśli spółka pozostanie na ryczałcie przez co najmniej 4 lata. W przeciwnym razie, należny podatek trzeba będzie zapłacić z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Zmieni się również sposób ustalania dochodu z przekształcenia. Od 2022 r. będzie on stanowił sumę nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku (ustalonych dla wyniku finansowego netto) a ich wartością podatkową. Inaczej mówiąc, dochód z przekształcenia będą stanowić przeszacowane (dla celów rachunkowych) składniki majątku. W tym wypadku ustawodawca nie przewidział jednak – inaczej niż w przypadku różnic przejściowych – możliwości „ucieczki” od zapłaty podatku. Przedsiębiorca będzie miał jednak wybór: zapłaci go w całości od razu albo w częściach – w ciągu 2 lat, licząc od końca pierwszego roku podatkowego korzystającego z estońskiego CIT.
Ograniczenie barier wejścia wpisuje się w kontekst szerokiego przemodelowania systemu estońskiego w Polsce, mającego zachęcić podatników do wyboru tej formy opodatkowania. Na tle całego Polskiego Ładu zmiany w zakresie estońskiego CIT jawią się jako przykład wychodzenia naprzeciw oczekiwań przedsiębiorców, co należy ocenić pozytywnie.
Zajmuje się głównie podatkiem dochodowym od osób prawnych, m.in. przygotowywaniem opinii podatkowych, pism procesowych oraz przeglądami podatkowymi. Współautor opracowania „Rozliczenie spółek komandytowych. Praktyczna broszura dla działów księgowości”.
- Koniec zamieszania z przejściem na estoński CIT w trakcie roku - 21 lutego 2024
- (Nie)zwykła formalność przy przejściu na estoński CIT w trakcie roku - 25 stycznia 2024
- Efektywne opodatkowanie na estońskim CIT. Sądy po stronie fiskusa - 15 maja 2023
