Polski Ład dogłębnie przemodelował estoński CIT, czyniąc go – począwszy od 2022 r. – atrakcyjną formą opodatkowania. Wzrost zainteresowania systemem estońskim przyczynił się jednak również do unaocznienia niedociągnięć i uchybień ustawodawcy przy konstruowaniu przepisów dotyczących tej formy opodatkowania. Po pół roku od wejścia w życie Polskiego Ładu Ministerstwo Finansów zapowiedziało nowelizację przepisów ustawy o CIT, która nie ominie również ryczałtu od dochodów spółek. Co ma się zmienić i jakie to przyniesie skutki?
W niniejszym tekście postanowiliśmy wskazać wszystkie zmiany w obszarze systemu estońskiego ujęte w projekcie z 27 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z projektem miałyby one wejść w życie 1 stycznia 2023 r. W tym miejscu należy zaznaczyć, że poniższa lista została przygotowana zgodnie z porządkiem chronologicznym modyfikowanych przepisów.
1) Doprecyzowanie przepisów o wydatkach na wynagrodzenia z tytułów innych niż umowa o pracę (art. 28j ust. 1 pkt 3 lit b oraz ust. 3 pkt 2)
Zmiany mają mieć wyłącznie charakter językowy, stylistyczny. Zamiast zwrotu „na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek/zaliczki” proponuje się sformułowanie „podatnik jest płatnikiem”. Pozostaje to jednak bez wpływu na rozumienie przepisu.
2) Doprecyzowanie przejścia na estoński CIT w trakcie roku podatkowego (art. 28j ust. 5)
Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią przepisu, przejście na estoński CIT w trakcie roku możliwe jest pod warunkiem:
- zamknięcia ksiąg rachunkowych,
- sporządzenia sprawozdania finansowego,
- złożenia zawiadomienia ZAW-RD do końca miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem.
Projekt modyfikuje przepis w taki sposób, że termin złożenia zawiadomienia zostanie przesunięty na koniec pierwszego miesiąca na estońskim CIT. Pozostałe warunki (zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania) pozostają bez zmian.
3) Wydatki na środki transportu wykorzystywane w sposób mieszany jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą (nowy art. 28m ust. 4a)
Zgodnie z proponowanym przepisem, wydatki na środki transportu, odpisy amortyzacyjne od ich wartości oraz odpisy z tytułu ich trwałej utraty wartości nie będą zaliczane do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o ile te środki transportu będą wykorzystywane wyłącznie na cele prowadzonej działalności. Jednocześnie jednak, połowa ww. kosztów będzie uznawana za wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą, jeśli składniki majątku wykorzystywane będą na cele mieszane.
Proponowane zmiany w estońskim CIT nie są szczególnie rozbudowane. Negatywnie należy ocenić jedynie propozycję objęcia ryczałtem wydatków na środki transportu wykorzystywane na cele mieszane. Nie tyle z tego powodu, że regulacja ta jest niekorzystna, ale przede wszystkim z uwagi na jej niejednoznaczność. Z drugiej strony, na plus można wskazać przesunięcie terminów płatności ryczałtu z tytułu podzielonego zysku – na kolejny rok podatkowy.
Do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą […] nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:
- w pełnej wysokości – w przypadku składników majątku, wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
- w wysokości 50% – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.
Reforma przesądza, że nie tylko w przypadku samochodów użytkowanych przez właścicieli 50% wydatków może podlegać opodatkowaniu. Na gruncie tych przepisów nadal nieuzasadnione powinno być natomiast oczekiwanie prowadzenia ewidencji w odniesieniu do samochodów użytkowanych przez pracowników. Należy się jednak spodziewać, że organy podatkowe będą prezentować odmienne stanowisko i problem będą zapewne musiały rozstrzygnąć sądy administracyjne.
Skutkom podatkowym tej zmiany poświęciliśmy więcej uwagi w odrębnym tekście – „Samochody na estońskim CIT. Będzie jeszcze większy chaos?”.
4) Poszerzenie zakresu art. 28m ust. 5 (obowiązek ciężaru dowodu wykorzystywania składnika majątku wyłącznie w działalności)
Zmiana treści art. 28m ust. 5 ma być naturalną konsekwencją wprowadzenia – szczegółowo opisanego powyżej – art. 28m ust. 4a. Przepis przewiduje, że to na podatniku będzie ciążyć obowiązek dowiedzenia, że składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej (a więc – że wydatki z nim związane nie są przedmiotem opodatkowania estońskim CIT jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą).
5) Koniec z odsetkami od dywidendy wypłaconej w drugiej połowie roku (art. 28n ust. 1 pkt 1 oraz uchylony ust. 2)
Jak sygnalizowaliśmy w innym z naszym tekstów „Preferencje dla dywidend w estońskim CIT także przy zaliczkach” na gruncie obecnie obowiązujących przepisów podjęcie uchwały i wypłata dywidendy (albo zaliczek na poczet dywidendy) w drugiej połowie roku podatkowego będzie skutkować automatycznie powstaniem zaległości podatkowej, którą należy będzie uiścić wraz z odsetkami. Przepisy stanowią bowiem, że podstawa opodatkowania dochodu z tytułu podzielonego zysku jest ustalana w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto (ale przyjmuje się, że może to nastąpić najpóźniej do ostatniego dnia 6. miesiąca roku podatkowego).
Projekt ustawy wychodzi naprzeciw oczekiwaniom biznesu i zmienia przepisy w taki sposób, że wypłata dywidend albo zaliczek w drugiej połowie roku podatkowego nie będzie niosła za sobą negatywnych konsekwencji.
6) Wydłużenie terminu zapłaty ryczałtu od rozdysponowanego dochodu po wyjściu z estońskiego CIT (art. 28r ust. 3)
Do tej pory, przy wyjściu z estońskiego CIT i podjęciu decyzji o rozdysponowaniu dochodu, podatnik był obowiązany do zapłaty ryczałtu do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dyspozycji. Zgodnie z projektem, termin ten ulegnie znacznemu wydłużeniu – aż do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano dyspozycji.
7) Wydłużenie terminu zapłaty ryczałtu z tytułu podzielonego zysku i rozdysponowanego dochodu (art. 28t ust. 1 pkt 1 i 2)
Terminy zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i ryczałtu od rozdysponowanego dochodu – zgodnie z projektem – mają ulec przesunięciu na koniec trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego. Dzięki tej zmianie, niezależnie od momentu wypłaty dywidendy (albo zaliczki na poczet dywidendy) czy podjęcia dyspozycji o przeznaczeniu dochodu, podatek będzie należało uiścić dopiero w kolejnym roku podatkowym. W ten sposób zlikwidowany zostanie problem powstawania zaległości podatkowej przy wypłatach i decyzjach podjętych w drugiej połowie roku podatkowego, co należy ocenić pozytywnie.
To jeszcze nie finał…
Jak widać, proponowane zmiany w estońskim CIT nie są szczególnie rozbudowane. Część z nich ma charakter wyłącznie doprecyzowujący czy stylistyczny. Negatywnie należy ocenić jedynie propozycję objęcia ryczałtem wydatków na środki transportu wykorzystywane na cele mieszane. Nie tyle z tego powodu, że regulacja ta jest niekorzystna, ale przede wszystkim z uwagi na jej niejednoznaczność. Z drugiej strony, na plus można wskazać przesunięcie terminów płatności ryczałtu z tytułu podzielonego zysku – na kolejny rok podatkowy.
Należy jednak zaznaczyć, że przed projektem wciąż długa droga legislacyjna i jego finalny kształt (również w zakresie zmian w estońskim CIT) może znacząco odbiegać od pierwotnej wersji.
Od 2012 r. doradza zarówno firmom z sektora MŚP i inwestorom indywidualnym, jak i globalnym korporacjom. Zajmuje się głównie podatkami dochodowymi. W przeszłości pracował jednak również w działach zajmujących się podatkiem VAT, dzięki czemu zdobył wszechstronną wiedzę, pozwalającą na kompleksową obsługę klientów.
Prowadzi przeglądy podatkowe, pomaga budować efektywne podatkowo struktury działalności gospodarczej i wpiera klientów w bieżącym biznesie. Reprezentuje klientów w postępowaniach przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi. Specjalizuje się w szczególności w doradztwie dla firm z branży leasingowej, motoryzacyjnej, farmaceutycznej, IT, nieruchomości. Wspiera także biura rachunkowe.
- Jeden wspólnik, dwie spółki – brak prawa do estońskiego CIT? Czy jest się czego obawiać? - 8 maja 2024
- Samochód na estońskim CIT. Czy trzeba płacić podatek od wydatków niezwiązanych z działalnością? - 11 kwietnia 2024
- Ukryte zyski i wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą – podatek z ksiąg czy z przelewów? - 12 maja 2023
